BIM yaygın olarak İngilizce’de Building Information Modeling, Türkçe’de ise Yapı Bilgi Modellemesi anlamına gelmektedir. Yapı Bilgi Modellemesi demek; yapılacak bir projenin tasarlanmasından başlayıp yıkımına kadar olan süreçte tüm proje paydaşlarının işbirliği yapacağı dinamik bir süreç yönetimidir. BIM’in bir diğer kısaltması da Yapı Bilgi Yönetimi anlamına gelen Building Information Management’tır.
1900’lü yılların başında tasarımlar, elle çizilirken ilerleyen süreçte yavaş yavaş bilgisayar destekli çizilmeye başlandı. Bilgisayar, çizim yönetimini kolaylaştıran ve görselleştirme sürecini iyileştiren standart bir uygulama haline geldi. Çizimler bilgisayar destekli yapılmasına rağmen hala görsel temsillerdi ve ortak çalışmayı zorlaştırıyordu. Zamanla BIM’in bulunması ile inşaat sektöründe yeni bir dönem başladı. Bilgi çağının gelmesiyle birlikte dünya yavaş yavaş birbirine bağlılığa ve küreselleşmeye doğru ilerledi. Mühendisler, mimarlar ve tasarımcılar için küreselleşme, yapı bilgi modelleme hizmetlerinin ve bilgisayar destekli tasarım topluluğunun gelişimini hızlandırdı.
BIM Kapsam Şeması
Şimdi BIM’in açılımını tek tek inceleyelim.
Yapı
BIM’e göre yapı kavramı AEC (Architecture-Engineering-Construction) endüstrisindeki bütün altyapı, üstyapı ve mühendislik tesislerini kapsamaktadır. Konutlar, ofisler, kamu binaları, hastaneler, yollar, köprüler, tüneller, enerji santralleri gibi sayısız örnekler BIM’e göre yapı kategorisine girmektedir.
Yapıların, BIM süreçlerindeki kapsamları yapının kendine özgü özelliklerine göre değişiklik gösterebilmektedir. Bir yapıyı tasarlamak ve yönetmek için farklı metotlara ihtiyaç duyulabilir. BIM’i uygulamak için de her yapının ilerleme seviyesi farklıdır. Bkz. BIM Seviyeleri ve Boyutları
Bilgi
BIM’in en önemli parçası Bilgi’dir. BIM’e göre yapının her bileşeni kendine ait birtakım bilgiler barındırır. Bu bilgiler sayesinde yapının bütün disiplinler tarafından okunabilirliği artar ve yapı inşa sürecinde organizasyon kolaylığı sağlanır. Projelerde kapsam büyüdükçe bilgi miktarı da bununla birlikte artmakta ve bilgi kaosu meydana gelebilmektedir. Bu yüzden ihtiyacımız olan bilgiye kolay erişmek önem arz etmektedir. Bunun için Ortak Veri Ortamı (Common Data Environment-CDE) kullanarak bilgileri yönetmek mümkündür. Ana hatlarıyla BIM’e göre bilgi; grafiksel veriler, grafiksel olmayan veriler ve dokümantasyon olarak üç kategoride değerlendirilir.
Grafiksel veriler tasarımcıların oluşturduğu 3 boyutlu modellerdir. 3 boyutlu model, bilgilerin uzay ortamında tanımlanmasını sağlar. Bu sayede yapıdaki belirli bir yere kolay bir şekilde ulaşıp gerekli kontrolleri sağlayabiliriz. 3 boyutlu model oluştururken nesnelerin hangi bilgileri içerip içermeyeceğini Gelişim Düzeyi (Level of Development - LoD) belirler.
ARCHLine.XP Program Görüntüsü, Grafiksel Veriler
Grafiksel olmayan veriler 3 boyutlu modele dışarıdan bakıldığında okunmayan ancak modele ait nesnelere girildiğinde içerisinde yer alan verilerdir. Tasarımcı bir nesneye (örneğin bir tefriş), bir yapı bileşenine (örneğin bir asma tavan) ya da bir alana (örneğin bir oda) grafiksel olmayan veriler ekleyebilir. Proje ile ilgili bilgileri Bilgi Seviyesi’ne (Level of Information - LoI) göre ilerletilir.
ARCHLine.XP Program Görüntüsü, Grafiksel Olmayan Veriler
Dokümantasyon genellikle yapının yatırım ve BIM süreciyle ilgili bilgi yığınlarını kapsamaktadır. Bunlar maliyet tahminleri, teknik özellikler ya da çizelgeler olabilmektedir. BIM teknolojisi geliştikçe modele atanan bilgiler arttığı için dokümantasyon kısmı azalmaktadır. Ortak Veri Ortamı (Common Data Environment-CDE) ile tüm depolama ve veri akışı ortak bir alanda gerçekleşmektedir. Proje paydaşları bu ortak alan üzerinden ihtiyaç duyduğu verilere kolaylıkla erişebilmektedir. Ortak Veri Ortamı’nın genel ilkesi İngiliz standartı PAS 1192-2’den alınan aşağıdaki şemada gösterilmektedir.
Ortak Veri Ortamı (CDE) Grafiksel Şema
Modelleme / Yönetimi
BIM’in M’si genellikle ‘’modelling (modelleme)’’ olarak bilinse de son zamanlarda ‘’management (yönetim)’’ kavramı da giderek daha fazla kullanılmaya başladı. BIM’in açılımlarından birisi de bu bakımdan Yapı Bilgi Yönetimi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Model bir projenin tüm paydaşların ortak iş birliği sonucu ortaya çıkan, tasarlanan bilgileri içeren, ana odak noktasındaki grafiksel temsildir. Bu nedenle herhangi bir yazılım programı ile sadece 3 boyutlu olarak tasarlanmış olan bir model herhangi bir bilgi içermediği sürece sadece görsel bir araç olarak kalacaktır.
BIM hakkında daha fazla bilgi edinmek ve projelerinize entegre süreçleri hakkında görüşmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Comments